غائله ی آذربایجان و نقش ِ میر جعفر پیشه وری
قسمت سوم
* بگذریم که در رابطه با مردم گیلان، استفاده از مقوله ملّی اساسن درست نیست، و گیلانیان مانند سایر اقوام ایرانی، یکی از قوم ها هستند. چون ملتی بنام گیلان وجود ندارد که بعد با این ترفند، نام حکومت ملّی را روی آن بگذاریم و بعد در صدد جدایی آن اقدام کنیم، خیر.
ما یک ملت داریم، که آن هم ملت ایران است و گیلانیها هم مثل سایر اقوام در ایران، همگی جزء ملت ایران هستند.
** به خود حق می دهند پرچم « پر افتخار لنین» را در سراسر ایران به اهتزاز در آورند ولی پرچم سه رنگ، با نشان شیرو خورشید را که سنبل و نماد کشور ایران در جامعه بین المللی است، ارتجاعی ارزیابی کنند. سرود ملی و میهنی « ای ایران » را که فریادهای برخواسته از یاخته های ایران دوستان و وطن پرستان است که از خامه شاعر ملی ومردمی آقای " گل وگلاب " بیرون آمده، شوونیستی می دانند وپنبه در گوش فرو می کنند تا آن را نشنوند و یا سالن و محل اجرای آن را ترک می کنند ولی با آهنگ سرود « انترناسیونالیسم » که ساخته و پرداخته کشور « بهشت زحمتکشان » است، سینه می زنند و اشک پرولتری می ریزیند.
*** زیرا می دانیم که قبل از شکست قیام خراسان، کلنل محمد تقی خان پسیان با سران جنبش جنگل تماس برقرار می کند و از طرف دیگربا جلب حمایت بلشویکهای ترکمنستان شوروی، تصمیم می گیرند، تا به کمک هم به تهران حمله کنند و تهران را در اختیار خودشان بگیرند. و پیشه وری در این زمان ماموریت فراهم کردن ِ زمینه هجوم آنها را به تهران فراهم می کند. و این نقشه در زمانی اتفاق افتاد که در سراسر ایران هرج و مرج حاکم بوده است. بنابراین با طرح سئوال بالا، نمیشود نتیجه گرفت که حزب بلشویک روسیه می خواسته از طریق عوامل خودش، ایران را ببلعد؟
حال با این توضیحات به بررسی اوضاع و زمان شکل گیری فرقه دموکرات آذربایجان و مأموریت پیشه وری می پردازم تا مشخص گردد این فرد با چه نیت و برنامه ای از پیش مشخص شده به تبریز می آید.
برای ورود به این قسمت، لازم می بینم که ابتدا قسمتی از کتاب « تاریخ بین دو انقلاب » اثر یرواند آبراهامیان را در این باره با هم بخوانیم.
« در اواسط شهریور، پیشه وری که اعتبارنامه اش را مجلس رد کرده بود، به تبریز بازگشت و به همراه همکاران کهنه کار باقی مانده از فرقه کمونیست قدیمی و قیام خیابانی، تشکیل سازمان جدید « فرقه دموکرات آذربایجان » را اعلام کرد. رهبران حزبی که آگاهانه همان عنوان سازمان خیابانی را برگزیده بودند، اعلام کردند که تحت حاکمیت ایران باقی خواهند ماند، ولی خواستار سه اقدام اصلاحی عمده شدند: استفاده از زبان آذری در مدارس و ادارات دولتی، صرف درآمدهای مالیاتی منطقه برای رشد و توسعه خود منطقه، و تشکیل انجمنهای ایالتی مقرر در قانون اساسی. بدتر اینکه آنها سیاستمداران تهرانی را بدلیل بی توجّهی به نیازها و مشکلات واقعی استانهای دیگر محکوم کردند و اعلام نمودند که زبان، تاریخ و فرهنگ آذربایجان به مردم این سرزمین " هویت ملّی جداگانه ای " داده است. فرقه دموکرات آذربایجان، ضمن اتحّاد فوری با شاخه حزب توده در آن استان، برای قیامی مسلحانه آماده شد، در حالی که نیروهای شوروی از ورود قوای کمکی ایران به آن استان جلوگیری می کردند. در مهاباد نیز ناسیونالیستهای کرد به تشویق شوروی، فرقه دموکرات کردستان را تشکیل دادند و حقوق و مزایای مشابهی را برای آن منطقه خواستار شدند. ترس و نگرانیهایی که در چهار سال گذشته صورت پنهانی داشت، اکنون آشکار شد ».
پایان نقل و قول: تأکید از من است.
نیک می دانیم که جنگ جهانی دوم در امتداد پیشرفت خود، حتی به خاک شوروی هم رسیده بود، به عبارت دیگر آلمانیها تا ماخاچ قلعه در قفقاز پیشروی کرده بودند. کشورهای انگلیس و شوروی با زیر پا گذاشتن حق بیطرفی ایران در جنگ، در سوم شهریور 1320 از جنوب و شمال به ایران حمله می کنند. روز 25 شهریور ماه، قبل از اینکه نیروهای متفقین وارد تهران شوند، رضاشاه از سلطنت کناره گیری می کنند و استعفانامه خود را تقدیم مجلس شورای ملّی می نمایند. رضاشاه در استعقانامه اش می نویسند.
« نظر به اینکه من همه قوای خود را در این چند ساله مصروف امور کشور کرده و ناتوان شده ام، حس می کنم که اینک وقت آن رسیده است که یک قوه و بنیه جوانتری به کارهای کشور که مراقبت دائم لازم دارد، بپردازد و اسباب سعادت و رفاه ملت را فراهم آورد. بنابراین امور سلطنت را به ولیعهد و جانشین خود تفویض کردم واز کار کناره نمودم و از امروز که روز 25 شهریور 1320 است، عموم ملت از کشوری و لشکری، ولیعهد و جانشین مرا به سلطنت بشناسند و آنچه نسبت به من از پیروی مصالح کشور می کردند، نسبت به ایشان بکنند ».
این استعفانامه زمانی نوشته میشود که جهان در اوج جنگ جهانی است ( 1941 )، و کشور ایران بوسیله انگلیس و شوروی اشغال شده است و شاه جوان در این شرایط 22 سال بیشتر ندارد. طبیعی می بود که در این اوضاع بحرانی همه آحاد ملت در جهت حفظ یکپارچگی ملّی بکوشند و از اختلافات گروهی و فرقه ای دست بردارند. ولی همانطور که تاریخ گواهی می دهد، مشاهده می کنیم، در همین اوضاع بحرانی ، افرادی از فرصت ایجاد شده استفاده می کنند تا به مقاصد شوم خود که همانا جدایی آذربایجان از ایران است، دست پیدا کنند. درست 35 روز بعد از استعفای رضاشاه، جمعیتی بنام « جمعیت آذربایجان » تشکیل می شود که در روند خود به فرقه دموکرات تبدیل می گردد و روزنامه ناشر افکار خودشان را « آذربایجان » می نامند، که به مدیریت علی شبستری و سردبیری اسماعیل شمس منتشر می شود و علی شبستری یکی از بنیان گذاران فرقه دموکرات آذربایجان است.
فرقه دموکرات آذربایجان پس از ملاقات سید جعفر پیشه وری با میر جعفر باقراف، رئیس جمهور آذربایجان شوروی در باکو و با صلا حدید حزب کمونیست شوروی تحت رهبری استالین و پشتیبانی و مساعدت مادی و معنوی آن دولت در آذربایجان، تشکیل می شود. و پس از تشکیل فرقه، در 12 شهریور ماه 1324 بیانیه ای 12 ماده ای انتشار می دهند که در آن رئوس خطوط سیاسی حکومت آینده خودشان را تعیین می کنند. در روز 23 شهریور ماه 1324 مؤسسین فرقه جلسه ای تشکیل می دهند که در آن - کمیته تشکیلات موقت - فرقه را به تعداد یازده نفر به ریاست پیشه وری و معاونت شبستری انتخاب می کنند. جالب است بدانیم که حزب توده با رهبریت صادق پادگان و زین العابدین قیامی به فرقه الحاق می شوند و دکتر جهانشاه لو مسئول شاخه حزب توده در زنجان به عنوان رابط حزب توده به فرقه دموکرات معرفی می گردد. تمامی این حرکات و اقدامات در فاصله جنگ جهانی دوم انجام می گیرد، یعنی دولت مرکزی هیچ گونه قدرتی ندارد و کشور در اشغال بیگانگان است. وقتیکه جنگ در روز 18 اردیبهشت 1324 ( نهم ماه مه 1945 ) پایان پذیرفت، در فاصله چهار ماه فرقه اعلام موجودیت می کند و حزب توده به عنوان یک حزب سراسری، شاخه ایالتی خود را در آذربایجان به آن ملحق می کند و خود حزب هم در یک ارتباط تنگاتنگ با فرقه قرار می گیرد. و این همان نقشه و سئوالی است که در صفحات بالا اشاره کردم که حزب بلشویک لنین در سال 1300 از طریق کلنل محمد تقی خان پسیان، جنگلیان و پیشه وری می خواسته ایران را ببلعد که با همّت مردم ایران و فرماندهی سردارسپه، رضا خان تیرشان به سنگ خورد ولی این بار یعنی 24 سال بعد به دستور استالین از طریق فرقه دموکرات آذربایجان، فرقه دموکرات کردستان و حزب توده می خواستند برای دومین بار بخت خودشان را بیازمایند که این بار بوسیله مرد استخوانداری مثل احمد قوام در مقام نخست وزیر، با سیاست مدبّرانه خود آذربایجان و کردستان را از چنگال استالین و نوکری پیشه وری و قاضی محمد و ایادیشان بیرون کشید. که البته وارد شدن در این تاریخ از حوصله این نوشته خارج است.
اما بد نیست بدانیم که فرقه دموکرات آذربایجان بدون در نظر گرفتن قانون اساسی در آن خطه، تشکیل دولت می دهد، هر چند که در قانون اساسی مشروطه، انجمن ایالتی و ولایتی پیش بینی شده بود. انجمن ایالتی و ولایتی در قانون اساسی ، حکم شورای منتخب استان و شهر را داشت که یک نهاد مدنی است، مثل شورای شهر و ده و ... نه اینکه دولت تشکیل دهند و نخست وزیر تعیین نمایند. ارتش درست کنند و دادگستری مستقل داشته باشند. معلوم نیست طبق کدام دیدگاه و برداشت به این نتیجه رسیده اند.
حتی اگر فرض را براین بگذاریم که مثلأ آقای پیشه وری از انجمن ایالتی و ولایتی، حاکمیت فدرال را فهمیده است، مثل کشور آلمان، که ایالت ها در آن بصورت فدراتیو اداره می شوند. یعنی ایالت ها هر کدام برای خودشان مجلس و کابینه ایالتی دارند که در چهار چوب دولت مرکزی کار می کنند.
به این معنی که ایالت ها ارتش ندارند، بلکه ارتش سراسری است. دادگستری ندارند، چون قوانین جزایی و قضایی سراسری است و تحت نام دیوان عالی کشور فعالیت می کند. گذشته از اینها ایالت ها تحت یک حکومت مرکزی که از دو مجلس تشکیل میشود ، مثل مجلس سنا و مجلس نمایندگان اداره می شوند. پس چگونه است که آقای پیشه وری بدون در نظر گرفتن قوانین مربوط به قانون اساسی ایران دست به این اقدامات خودسرانه و ضد کلّیت ایران زده است؟ اینجا است که تمامی شعارهای به اصطلاح ملّی گرایانه اش دود می شود و از ارزش تهی می گردد و در واقع این شعارها را برای رد گم کردن و اغفال اذهان ناآگاه مردم ساده دل و زحمت کش خطه آذربایجان می دادند. وگرنه چه لزومی داشت که پادگان های تبریز، مراغه، رضائیه ، زنجان و... را خلع سلاح کنند و از شوروی کمک نظامی بگیرند؟ ویا اینکه افرادی از سازمان نظامی حزب توده مثل مرتضی زربخت، حاتمی، رصدی، قاضی اسداللهی، تفرشیان، ارتشیار و تیوا که بعضن خائنانه با هواپیماهای ارتش ایران به آذربایجان بگریزند ودر خدمت فرقه دموکرات قرار بگیرند و بخواهند به قول خودشان آنجا نیروی هوایی تشکیل دهند وسکه بنام خودشان بزنند و اسکناس هم چاپ کنند؟
آیا این اقدامات در چهارچوب یک ایران واحد می گنجد؟ و آیا منصفانه است که اقداماتشان را یک حرکت ملّی گرایانه و حکومتشان را ملّی بدانیم؟ آخر این چه حکوت ملّی است که وزیر دفاعش یک رأس گاومیش، هر چند در جلد بشر بنام غلام یحیی دانشیان است که ضمن بیسوادی، در بیگانه پرستی سرآمد همه بیگانه پرستان است و پرونده این فرد در تاریخ به قدری روشن است که احتیاج به بازگوئی نیست. ولی مسئله فقط به اینجا ختم نمی شود و می بینیم فرقه دیگری به فاصله تقریبأ 2 ماه از تشکیل فرقه دموکرات آذربایجان، در کردستان تشکیل میشود. و حکومت به اصطلاح ملّی دیگری تشکیل می دهند و قاضی محمّد را به عنوان نخست وزیر انتخاب می کنند که در کابینه اش حسین سیف قاضی به سمت وزیر جنگ منصوب می شود. ملا مصطفی بارزانی و عمرخان شکاک به عنوان ژنرال های ارتش نیروهای مسلح کردستان در رأس قرار می گیرند. تشکیل حکومت به اصطلاح ملّی کردستان هم مانند حکومت به اصطلاح ملّی آذربایجان ابتدا با ملاقات قاضی محّمد با میر جعفر باقراف در باکو و سپس با مساعدت و پشتیبانی مادی و معنوی دولت شوروی تشکیل می شود. یعنی هر دو فرقه از یک آبشخور آب می خورند و با یک نقشه مشترک، جهت جدائی آذربایجان و کردستان، به دستور استالین تشکیل می شوند و با حکومت مرکزی به جنگ بر می خیزند. و بعد با کمال وقاحت و بی شرمی اسمشان را می گذارند، حکومت ملّی در چهار چوب ارضی ایران. در حالی که برای خودشان ارتش مستقل و وزیر جنگ دارند و جوانان را جهت آمورش نظامی به شوروی می فرستند.
حال بیائیم در کنار این دو حکومت به اصطلاح ملی که به دستور استالین وبا کمک نظامی میر جعفر باقراف تشکیل شده بود، قیام افسران حزب توده، در 28 امرداد 1324 را قرار دهیم که سرگرد اسکندانی و معاونش سروان دانش از ماهها پیش آن را طراحی کرده بودند. و طبق گفته محمّد علی عموئی، از رهبران حزب توده بعد از « انقلاب شکوهمند »، سروان دانش، سازمان حزب توده در تهران را در جریان به اصطلاح قیام قرار داده بود. به هر حال گروه افسران حزب توده در خراسان پس از خلع سلاح پادگان مراوه تپه، راهی ترکمن صحرا می شوند. اما در گنبد کاووس طی یک درگیری شدید با ژاندارمهای منطقه و با به جای گذاردن 6 کشته و چند زخمی در هم می شکنند. سرگرداسکندانی اولین کسی بود که هدف شلیک ژاندارمها قرار می گیرد، اما سروان دانش و احسائی فرار می کنند و خود را به آذر بایجان می رسانند و به فرقه دموکرات آذربایجان می پیوندند. و همانطور که در بالا اشاره کردم، حزب توده از طریق جهانشاه لو با فرقه دموکرات در ارتباط بود و بطور یقین این حرکت خائنانه با هماهنگی حزب توده در سراسر کشور و سازمان نظامی اش در ارتش ایران و دو فزقه استالین ساخته آذربایجان و کردستان، بوده است.
حال با این توضیحات دیگر تردیدی باقی نمی ماند که استالین قصد داشته است بوسیله فرقه های دموکرات آذربایجان و کردستان، افسران شورشی و متمّرد حزب توده در خراسان و همچنین با همدستی و همکاری حزب توده در سراسر ایران و با کمک سازمان نظامی حزب در ارتش ایران و کمک لجستگی ِ ارتش سرخ شوروی که در شروع جنگ جهانی دوم در صفحات شمالی کشور جا خوش کرده بودند و حاضر نبودند به تعهدات خودشان یعنی خروج از ایران، گردن بنهند، می خواستند از این موقیعت بدست آمده، مقاصد شوم خودشان را که یکبار در سال 1300 آزمایش کرده بودند، برای بار دوم به آزمایش بگذارند و از این طریق ایران را ایرانستان کنند.
کافی است فقط ذرّه ای انصاف داشته باشیم تا این رویدادها را در کنار هم تجزیه و تحلیل کنیم، آنوقت به عمق فاجعه و خیانتی که فرقه دموکرات آذربایجان به رهبری پیشه وری، فرقه دموکرات کردستان به رهبری قاضی محمّد، قیام افسران حزب توده به رهبری سرگرد اسکندانی و رهبری حزب توده در سراسرایران با سازمان نظامی اش در ارتش و در کنارشان حمایت بی دریغ ارتش سرخ استالین پی می بریم.
حال بیائیم پس از 64 سال باز بگوئیم، حکومت پیشه وری ملّی است، حکومت قاضی محمّد انقلابی و ملّی است، قیام افسران حزب توده انقلابی است. در شگفتم از اینکه این همه اسناد در رابطه با بیگانه پرستی فرقوی ها و پادوهای استالین بیرون آمده و در معرض نگاه همگان قرار گرفته است. با همه ی این احوال چشم به واقعیتها می بندیم و گوشمان را برای شنیدن حقیقت، پنبه فرو می کنیم و به آن حرکات خائنانه و جدائی طلبانه می گوئیم حکومت ملّی.
حال برای اظهرمن الشمس کردن موضوع مورد بحث، چند سند دیگر را در معرض قضاوت همگان می گذارم تا با ضرب آهنگ این اسناد، وجدان خفته و منجمد شده بیدارشود و دیدگاه تنگ گروهی و ایدئولوژیک ره به روشنائی خورشید حقیقت بپیماید و آن دیوار گچین ذهنی فرو بریزد. با هم نگاهی به کتاب « مهاجرت سوسیالیستی » آقایان بابک امیر خسروی ومحسن حیدریان بیاندازیم . بابک امیرخسروی که خود یکی از عناصر حزب توده و مبلغ سیاست های « تنها سوسیالیسم موجود » بوده است و حتی تا پس از« انقلاب شکوهمند » و مرحوم شدن « تنها سوسیالیسم موجود»، همراه این حزب به فعالیت می پرداخته و خاک در چشمان اعضای پائین حزب و مردم ایران می پاشید. پس از اختلافات فرقه ای با رأس حزب، خود به ساختن و سامان دادن حزبی همت گذاشت، که گرچه نام حزب دموکراتیک ایران را بر پیشانی خود دارد ولی سیاست های آنها، همان سیاست های حزب توده است، البته منهای وجود شوروی مرحوم. و الاّ اگر شوروی جوانمرگ نشده بود و در مختصات سیاست جهانی حضور میداشت این نوکران دائمی، همچنان زیر بیرق « پرافتخار لنین و پس از آن استالین، خروشچف، برژنف و...» سینه می زدند و چشم به جنایات استالین به طول و عرض تاریخ، می بستند و کماکان اورا آموزگار کبیر کارگران و زحمتکشان به خلق الله معرفی می کردند. و اگر امروز گوشه ای از جنایات استالین آدمخوار را افشاء می کنند به این دلیل است که طشت رسوائی « بهشت زحمتکشان» واژگون شد و افرادی جوانسال که سالها دروغ ونیرنگ، بوسیله همین رهبران در گوش وجانشان فرو داده شده بود، با اولین حضور خود در« بهشت زحمتکشان»، اسیرآباد و اردوگاه تدریجی مرگ را مشاهده کردند که در انتظارتازه واردین نشسته بود. اینجا بود که تکانی خوردند و اندکی از خواب سالیان که رهبرانشان به چشمانشان آورده بودند، بیدار شدند.
کتاب « خانه دائی یوسف » اثر اتابک فتح الله زاده، حاصل آن مشاهدات است. در حالی که همه ی پیر توده ای ها با مشاهدات سالها جنایات استالین و دیگر رهبران حزب کمونیست شوروی و سازمان امنیت ضد انسانی بریا تا سقوط شوروی لب فرو بسته بودند و همچنان استالین را بزرگ می داشتند و سرزمین تحت حاکمیت او را « بهشت زحمتکشان» معرفی می کردند. و اگر خوب بنگریم، قسمت اصلی کتاب « مهاجرت سوسیالیستی » باز نویسی کتاب « خانه دائی یوسف » است وغیر از بخش جدید آن که بوسیله آقای محسن حیدریان نوشته شده، مطالب جدید چندانی ندارد. این را گفتم که موضع من نسبت به این گونه افراد مشخص باشد و اگر نقل ِ قولی از این افراد می آورم، به هیچ عنوان تائید این افراد و عملکرد آنها نیست، بلکه می خواهم بگویم که واقعیت های اجتماعی آنچنان سرسخت عمل می کنند که اینگونه منجمد شده گان تاریخ در قطب « تنها سوسیالیسم موجود » را آب می کند و علی رغم میل باطنی شان آنها را وادار به اعتراف یک سری حقایق می کند، که فی الواقع سند خفّت و خواری و بیگانه پرستی شان را به نمایش می گذارد. هرچند تغییرات ذهنی این افراد در این شرایط عاشورا گونه غنیمتی است قابل ارج، ولی ملت بزرگ ایران انتظارات بیشتری از آنها دارند که همانا دراین شرایط، حداقل سر سائیدن به پیشگاه ملت شریف ایران و بوسیدن زمین ادب و یک عذرخواهی از اعمال ننگین گذشته شان است.
و چون موضوع این گفتار راجع به عملکرد پیشه وری است، از کتاب « مهاجرت سوسیالیستی » وام می گیرم. در صفحات 256 و 257 تحت عنوان مقایسه کلّی دو دوره مهاجرت چنین می خوانیم.
« اما مهاجران موج دوم ( 1325 به بعد ) سرنوشت دیگری داشتند. در این دوره، به استثناء جعفر پیشه وری که مرگ او مشکوک است و سرنوشت ویژه محمّد بی ریا و دکتر مهتاش، دیگر سردمداران فرقه دموکرات آذربایجان زنده ماندند. زندان و تبعید و محرومیت که موجب در بدری ها و بی خانمانی اشخاص و خانواده ها گردید، چنانچه ملاحظه شد عمومأ نصیب اعضای عادی و مسئولین متوسط فرقه شد. برخلاف رهبران حزب کمونیست ایران که اغلب افراد با شخصیت و مستقلی بودند، رهبران فرقه در مهاجرت مستقیمأ دست نشانده مقامات امنیتی- حزبی آذربایجان شوروی بودند. این است راز مصونیت آنها، البته وقتی در نظر بگیریم که فرقه دموکرات آذربایجان از اساس و از آغاز ساخته و پرداخته شوروی ها و سرنخ نیز در دست میر جعفر باقراف بود. در آن صورت دست نشاندگی رهبری فرقه در مهاجرت نیز در منطق قضایا می گنجد. از دیدگاه میر جعفر باقر اف « پدر آذربایجان واحد » فرقه دموکرات آذربایجان ابزار تحقق توهمّات اهریمنی او برای ضمیمه کردن آذربایجان ایران با انگیزه ایجاد سومین فدراسیون اتحاد جماهیر شوروی و دست یابی به عالی ترین مقامات در سیستم حزبی- دولتی اتحاد جماهیر شوروی بود. لذا حفظ و حراست از دستگاه گوش به فرمان فرقه و ابوابجمعی آن شرایط لازم برای تحقق سیاست او بود، حتی پس از کنگره بیستم و تغییر سیاست و دیپلماسی اتحاد شوروی نسبت به ایران دستگاه فرقه به گونه تحت الحمایه آذربایجان شوروی ادامه یافت. شوروی ها استخوان لای زخم ( فرقه دموکرات ) را برای نقشه های شیطانی توسعه طلبانه خود نگه داشتند. شایان توجه است که حتی پس از فروپاشی اتحاد جماهیرشوروی و حزب کمونیست شوروی، ناسیونالیست های آذربایجان از لاشه فرقه دموکرات دست بر نمی دارند و این دکّان ورشکسته و آبروباخته را برای سوداگری های احتمالی سرپا نگه داشتند »
پایان نقل و قول:
سئوالی که می شود در اینجا طرح کرد این است که جنات آقای بابک امیر خسروی! شما که این مسائل را می دانستید چرا " پسا پسا *" می راندید؟ چرا قبلاً یعنی بعد از پیروزی « انقلاب شکوهمند » این عملکرد ضد ایرانی را به قلم در نیاوردید؟ اینجاست که آن گفته های بالایم ثابت می شود که اگر شوروی مرحوم نشده بود و در پارامتر سیاسی جهان حضور می داشت، امروز هم سخنی اینچنین نمی شنیدیم. و کماکان این پیر توده ای ها برای خزیدن در دامن خرس از هیچ وطن فروشی ای دریغ نمی کردند.
ادامه دارد
نویسنده: احمد پناهنده
* " پسا پسا رونی " در لهجه و گویش گیلکی یعنی عقب عقب رفتن یا عقب عقب راندن
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر